Wystawa jest czynna od 20 lutego do 21 czerwca br. Można ją oglądać w Dolnym Belwederze oraz w Oranżerii.

Wystawa zatytułowana „Europa w Wiedniu – Kongres Wiedeński 1814/15" prezentuje ważne zdarzenie historyczne, ktόre przez miesiące trzymało w napięciu Europę, czyniąc z Wiednia centrum dyplomatyczne, kulturalne i towarzyskie. Całość pomyślana jest jako opowieść nie tylko o kongresie, ale o sztuce, muzyce i modzie – o małych i wielkich sprawach.

Wielka i mała polityka
W Kongresie Wiedeńskim uczestniczyło 16 państw, a zwołano go w celu rewizji i ustalenia zmian terytorialnych będących pokłosiem po wojnach napoleońskich. W europejskiej historii było to jedno z najbardziej znaczących wydarzeń politycznych. Zjazd dyplomacji państw Europy po upadku Napoleona miał uregulować międzynarodową sytuację i sprawy ustrojowe, zgodnie z przyjętymi zasadami legitymizmu i rόwnowagi sił między mocarstwami. Utworzono Związek Niemiec, połączono Holandię i Belgię w Krόlestwo Niderlandόw, a dużą część Saksonii włączono do Prus. W Polsce zlikwidowano Księstwo Warszawskie, ustanawiając Krόlestwo Polskie w unii z Rosją. Utworzono też Wolne Miasto Krakόw, a do Prus włączono Wielkie Księstwo Poznańskie.
Tworzenie nowej Europy zajęło akredytowanym w Wiedniu dyplomatom dziewięć miesięcy. Łącznie 108 z nich doprowadziło do unicestwienia dawnego imperium Napoleona. Podczas Kongresu Wiedeńskiego ukształtowały się też małe salony polityczne όwczesnej bogatej elity. Salon stał się ważną instytucją umożliwiającą prowadzenie dyskusji w prywatnym gronie. Raz w tygodniu jeden z wielkich domόw arystokratycznych miał dyżur i czekał na gości. Ale nie tylko polityka była celem tych wizyt – można było tam zobaczyć również występ teatralny i usłyszeć muzykę. 

Sztuka kongresowa
Kongres odbywał się pod hasłem wielkiego święta wielu narodόw, pokazując międzynarodowe wpływy oddziałujące na wiele gatunkόw sztuki. Rozwinęło się w tym czasie malarstwo historyczne, rzeźba, portret, jak i manufaktury porcelanowe (Augarten), ktόre sprzedały znaczne ilości pamiątek upamiętniających kongres. To epokowe wydarzenie Europy zmieniło więc Wiedeń w wielką multikulturową stolicę. Polityka szła w parze ze sztuką, muzyką, teatrem, i modą. Historycy twierdzą nawet, że właśnie duch zabawy leżał u źródeł wielu ważnych postanowień kongresu. Przypominają, że przed Hofburgiem stało około 187 konnych dorożek, ktόre w każdej chwili zawieźć miały gości na koncert, do teatru itp. Dwόr przygotował też wiele komfortowych mieszkań dla uczestnikόw kongresu.
Organizatorom bardzo zależało też na prezentacji przybyłym muzycznych talentów. Kapelmistrz dworu Antonio Salieri dostał zlecenie utworzenia bogatego programu, ktόry obejmował koncerty w tworzącym się wtedy Towarzystwie Przyjaciόł Muzyki. Powstało wiele utworόw pisanych na tę okazję, stąd walce wiedeńskie są nierozłącznie związane z czasem kongresu. Duży wpływ na malarstwo w Wiedniu wywarli wtedy obcy malarze, którzy tworzyli dzieła w tzw. stylu kongresowym, znane w języku niemieckim jako „Kongress-Stich". Ciekawym elementem wiedeńskich krajobrazόw z okresu 1814–1815 jest sytuowanie malowanych tematόw w pobliżu znanych budowli Wiednia, takich jak kościόł św. Karola, katedra, Hofburg czy Belweder. Ta konsekwencja artystyczna wzmacnia wrażenie, że wszystko się dzieje w Wiedniu.
Francja elegancja
Wiedeń około 1814 roku, trzecie co do wielkości miasto Europy, do czasu kongresu nie uchodził za miejsce modne ani szykowne. Zajęcie go przez wojska napoleońskie w latach 1805 i 1809, a pόźniej bankructwo miasta w 1811 roku odbiły się finansach wiedeńczykόw. Nie potrafiono stworzyć własnych kanonόw mody, korzystano więc powszechnie z obcych nowinek. Wiedeńskie kobiety ubierały się według zagranicznych katalogόw, żeby w południe pokazać się na spacerach w Augarten, przy Ringu, na Praterze czy Graben. Nosiły stroje w stylu empire, czerpiącym z dekoracyjności rzymskiej i egipskiej. Dominowały biele i pastele. Suknie miały podwyższoną talię uwieńczoną kokardą. Kobiety nosiły na ramionach kaszmirowe szale, ktόre określały ich finansowy status. Głowy ich zdobiły małe kapelusze, sukienki były prowadzone w prostych liniach, ewentualnie lekko rozkloszowane. Wieczorem pokazywało się dekolt, najczęściej w kształcie litery V, ozdobiony koronkami i tiulem. Do sukienek nosiło się małe torebki, gdyż kieszenie były mało efektowne. Ręce przykrywały rękawiczki, często bardzo długie. Modę męską charakteryzowały z kolei skromna elegancja, drogie materiały, dopasowane formy. W dzień noszono frak albo habit. Kongresowy mężczyzna spacerował z laseczką w cylindrze z czarnego filcu. Kwitła też kuchnia kongresowa, sięgająca po obce wpływy.
Wystawie w Belwederze Dolnym towarzyszy druga wystawa „Kongres i jego pojazdy" w Muzeum Wozowni Cesarskiej (Wagenburg). Na terenie Wiednia zachowanych zostało kilka takich pojazdόw. Miasto to obchodzi w tym roku całą serię rocznic, od Ringstrasse poprzez Klimta, Uniwersytet Wiedeński i Mak Museum, jednak dwusetna rocznica zakończenia Kongresu Wiedeńskiego może interesować mieszkańców całej Europy.

Europa w Wiedniu. Kongres Wiedeński 1814/15
20.02.–21.06.2015 r.
Belvedere – Unteres Belvedere & Orangerie
Rennweg 6, 1030 Wien
Otwarte: codziennie 10.00–18.00
środa: 10.00-21.00
Bilety: 6 euro

Ewa Steinhardt, Polonika nr 245, czerwiec 2015