Warto poznać bliżej kraj, w którym mieszkamy. Większość zna dobrze Wiedeń, ale pora na więcej!

Bo Austria to raj dla turystów: 50 tysięcy tras wędrówek pieszych, 11 tysięcy oznakowanych tras rowerowych, 69 parków ochrony przyrody i 6 parków narodowych.

W tym numerze polecamy urokliwie miejsca, do których z Wiednia można łatwo i szybko dotrzeć.

Jezioro Nezyderskie – Neusiedler See
Niedaleko Wiednia znajduje się największe w Europie jezioro stepowe. Leży w najgłębszym miejscu Małej Niziny Węgierskiej w bezodpływowej niecce. Dla Austriaków jest ono namiastką morza, tym autentyczniejszą, że nawet woda jest w nim słona. Jest to największy w Europie obszar bezodpływowy – nie wypływa z niego żadna rzeka, nie ma naturalnego odpływu, więc woda szybko się nagrzewa. Do jeziora spływa kilka małych potoków, nadmiar wody wyparowuje, co jest przyczyną jego zasolenia.
Ta „wanna wiedeńczyków", jak mówi się z przymrużeniem oka o tym jeziorze, ma średnią głębokość tylko 1,2 metra, ok. 35 km długości i 7 km szerokości. Wszędzie niemal działają wypożyczalnie żaglówek, łódek, desek surfingowych, są strzeżone plaże, gdzie można bezpiecznie korzystać z kąpieli pod okiem ratownika.
Muzyczno- kulturalne miejsca nad jeziorem to Morbisch, gdzie działa letnia scena wodna, przyciągająca amatorów spektakli operowych (w tym roku „Bettelstudent"), oraz kamieniołom St. Margarethen, gdzie fantastyczne kulisy dla sceny i widowni tworzy wyrobisko kamieniołomu pamiętającego czasy rzymskie. W tym roku wystawiona będzie tam opera „La Boheme" Giacomo Pucciniego.
W stolicy regionu, Eisenstadt, można odwiedzić największą atrakcję miasta – pałac Esterhazy'ego, który należy do najpiękniejszych barokowych pałaców Austrii. Dzięki tegorocznej ekspozycji muzealnej można poznać bliżej Józefa Haydna, który spędził tutaj większość swego długiego życia, komponując i muzykując dla księcia Esterhazy'ego.
Nad Jeziorem Nezyderskim na rowerzystów czeka raj: trasa licząca 133 km długości o minimalnych różnicach w wysokości terenu należy do najwygodniejszych transgranicznych tras Europy. Dzięki niej poznamy także węgierską stronę z ciekawymi miejscami, jak np. Fertőrákos – tym razem podziemny kamieniołom, Fertőd ze wspaniałym, rokokowym pałacem rodziny Esterhazy, nazwanym „węgierskim Wersalem", czy Sopron – stolicę regionu z piękną starówką. Warto wykorzystać pływające przez jezioro liczne statki, które są doskonałym połączeniem pomiędzy brzegami, i w ten sposób trasę zwiedzania podzielić na krótsze odcinki, dzięki czemu zostanie więcej czasu na liczne atrakcje wzdłuż trasy.
W czasie pobytu nad Neusiedlersee warto postarać się o bezpłatną i bardzo przydatną NeusiedlerSeeKarte, dzięki której 46 atrakcji regionu mamy gratis, a kolejne 36 jest objętych zniżką 40% lub 50%.
° Najwygodniej z rowerem dostać się nad jezioro, korzystając z bezpośredniego połączenia kolejowego z wiedeńskiego dworca Hauptbahnhof przy Südtiroler Platz do Neusiedl am See (czas jazdy ok. 40 min.) lub z dworca Wien Meidling do Sopron (czas jazdy ok.1,15 godz.).

Dolina Wachau
Ten malowniczy przełom Dunaju pomiędzy Kremsem a Melkiem jest wpisany od 2000 roku na listę UNESCO i stanowi najpiękniejszy odcinek turystycznej rowerowej i wodnej trasy naddunajskiej. Po polsku można nazwę austriackiej Doliny Wachau wytłumaczyć sobie tak, że Dunaj „wahał się", którędy popłynąć między pagórkami.
Od strony Wiednia wejścia do doliny Wachau strzeże malowniczy Krems ze swą urokliwą starówką, cichymi uliczkami i gotyckim kościołem oo. pijarów. Najpiękniejsza ulica Krems to deptak Landstrasse, dzielący miasto na starszą i młodszą część. Warto odwiedzić tutaj „Sandgrube13" – nowoczesna koncepcja muzeum i składu win, gdzie w ramach ośmiu „przystanków" mamy możliwość poznania tajników produkcji wina (także dzięki filmowi w 4D z zapachem!) i degustacji lokalnych gatunków.
Po przeciwnej stronie Dunaju, naprzeciw Krems, wznosi się „austriackie Monte Cassino", jak często określa się klasztor Göttweig. Z tarasu przyklasztornej restauracji rozciąga się ciekawa panorama Doliny Wachau, a w restauracji serwowane są przednie gatunki win z klasztornych piwnic. Doświadczenie w produkcji mają tutaj spore, gdyż tradycja uprawy winorośli w tym regionie sięga okresu celtyckiego!
Kilka kilometrów powyżej Kremsu leży Dürnstein – najbardziej chyba urokliwe miejsce na trasie. Charakterystyczna niebieska wieża klasztorna i górujące nad miasteczkiem ruiny twierdzy, w której więziony był Ryszard Lwie Serce (1192-1193), można zobaczyć na każdej niemal pocztówce z Wachau.
W Spitz z kolei zachwyca widok Dunaju wijącego się między pagórkami i tutejsze południowe stoki pełne wąskich tarasów winnych, stromo opadające w kierunku rzeki. Specjalnością tej okolicy są uprawiane od czasów cesarzowej Marii Teresy morele i produkowane z nich likiery oraz sznapsy. W Weissenkirchen warto zobaczyć warowny kościół, który przez stulecia dawał schronienie miejscowej ludności w czasie najazdów. Położony tuż przy trasie kościół St. Michael zaskoczy nas kryptą, w której z ludzkich czaszek ułożona jest pieta i baszta widokowa. Absolutnym hitem widokowym są stojące na niemal dwustumetrowej, pionowej ścianie skalnej ruiny twierdzy Aggstein – najbardziej imponująca twierdza Wachau, gdzie niegdyś mieli swą kwaterę rabusie okradający statki płynące Dunajem. Z tarasu twierdzy rozciąga się oszałamiająca panorama regionu.
Symbolem Doliny Wachau jest niewątpliwie klasztor Melk ze swą wspaniałą biblioteką, liczącą 85 tysięcy pozycji, a także kolekcja około 1200 rękopisów. Nie wszyscy chyba wiedzą, że to tutaj toczy się akcja powieści Umberto Eco „Imię Róży", która oparta jest na autentycznych wydarzeniach. Wycieczka przez klasztorne komnaty z biblioteką i kościołem oraz piękny przyklasztorny ogród – to obowiązkowe pozycje!
° Najwygodniej dostać się do Wachau rowerem albo specjalnym pociągiem RadExperssDonau z Wiednia do Melk (lub odwrotnie) – (odjazd w Wiedniu z Franz Josefs Bahnhof) albo bezpośrednimi innymi połączeniami ÖBB do Melk lub Krems. Można także bez pomocy roweru pokonać trasę w Wachau nostalgiczną trasą kolejową pomiędzy winnicami, tzw. „Wachaubahn" z Krems do Emmersdorf Dunajem, korzystając z żeglugi DDSG lub Brandner.

Wienerwald

Miasto Baden – tutaj Rzymianie założyli kąpielisko, nazywając to miejsce „Aqua" i chętnie korzystali z dobroczynnego działania gorących wód siarczanych, które występują tu tak licznie, że czasami siarczany zapach unosi się nad całą miejscowością. Na kurację do Baden przybywali sławni ludzie z całej Europy, a cesarz Franciszek miał tutaj swoją ulubioną letnią kwaterę. Baden to przede wszystkim wille, pałace i eleganckie domy mieszczańskie. Tutaj tworzyli m.in. Józef Kornhäusel i Otto Wagner, a komponowali Ludwik van Beethoven, Wolfgang Amadeusz Mozart, Franciszek Liszt czy Józef Lanner. Do dzisiaj ich utwory są regularnie grywane w weekendy w muszli koncertowej parku kuracyjnego, a miejscowe kasyno przyciąga codziennie dziesiątki osób szukających wygranej.
W Baden można skorzystać z termalnego kąpieliska Römertherme, gdzie do dyspozycji mamy 900 m2 powierzchni wody, a ponadto wellnes centrum, whirpoll, sauny, kabiny z poczerwienią itp.
Warto też odwiedzić ekspozycję w Domu Beethovena, tzw. „Haus der Neunten" (w nazwie chodzi o komponowaną tutaj 9 symfonię Beethovena), Muzeum Cesarza Franciszka Józefa, skąd rozciąga się wspaniały widok na miasto.
W ramach aktywnego wypoczynku, gdy do dyspozycji mamy rower, warto zaplanować wyprawę piekną, panoramiczną trasą przez winnice do „serca winiarskiej tradycji" – malowniczego Gumpoldskirchen. Tutaj znajduje się kościół Zakonu Krzyżackiego, ciekawe „Muzeum Wina" i dziesiątki prywatnych Heuriger, które zachwycą chyba każdego konesera wina.
W najstarszym cysterskim klasztorze Austrii, w Heiligenkreuz (założonym w 1133 roku) mieszkają mnisi, którzy parę lat temu zasłynęli albumem „Chants" z gregoriańskimi chorałami. Cały świat usłyszał o Heiligenkreuz, gdy album znalazł się na top-liście najlepiej sprzedawanych albumów. Należy obowiązkowo zwiedzić klasztor i poznać imponującą zabudowę od romańskiego kościoła zakonnego przez gotycki wirydarz klasztorny po barokową zabudowę centralnego dziedzińca. Tutaj też na miejscowym cmentarzu znajduje się grób Marii Vetsery, która zginęła wraz z arcyksięciem Rudolfem Habsburgiem w pobliskim Mayerling w 1889 roku.
W Hinterbrühl warto odbyć podziemną wyprawę, połączoną z przejażdżką po największym podziemnym jeziorze Europy – warto pamiętać o ciepłym ubiorze – wewnątrz panują piwniczne temperatury! Gdy w 1912 roku kopalnia gipsu w Hinterbrühl została zalana milionami litrów wody wydawało się, że nie ma już żadnego ratunku dla podziemnych sztolni, a tymczasem powstałe wtedy podziemne jezioro jest dzisiaj jedną z najczęściej odwiedzanych atrakcji Wienerwaldu. Audioprzewodnik informujący o historii kopalni jest dostępny tutaj także w języku polskim.
° Do Baden najlepiej dojechać bezpośrednio koleją z różnych dworców Wiednia (czas przejazdu 15–30 min.) lub nostalgiczną trasą przez winnic „Ekspressem Wienerwaldu" jak potocznie mówi się o Badner Bahn (start przy Operze). Są też połączenia autobusowe z Opernring. Jeśli planuje się zwiedzanie okolicy, warto zabrać rower lub pojechać samochodem.

Semmering – Rax - Schneeberg 
Dzisiaj region Semmering-Rax-Schneeberg należy do najpopularniejszych regionów turystycznych w Europie, ale jeszcze do połowy XIX wieku można było przejechać przez Semmering tylko konnymi powozami.
Zaprojektowana przez Karola von Ghega 41-kilometrowa trasa kolejowa z 14 tunelami i 16 wiaduktami powstała w latach 1848–1854 była absolutnym pionierskim osiągnięciem – wówczas najwyżej położoną trasą kolejową świata. Powstanie tego połączenia z Wiednia do Triestu przyczyniło się do powstania kurortu na Semmeringu, gdzie przed wybuchem I wojny światowej na tzw. „Sommerfrische" (letnisko) przybywali wszyscy, chcący zaistnieć w eleganckich kręgach finansjery, arystokracji i świecie kultury.
W istniejących do dziś pięknych willach rozgrywały się wielkie miłości i dramaty ówczesnego świata, których echa znajdziemy w literaturze tamtego okresu (Alma Mahler, Oskar Kokoschka, Karol Kraus, Adolf Loos itp.). Upadek monarchii położył kres światu arystokracji, ale lata 90. XX wieku ponownie ożywiły Semmering, który znów powrócił jako doskonała symbioza sztuki, architektury, kultury i natury.
Ciekawa panoramiczna trasa obok najpiękniejszych willi i hoteli prowadzi z dworca kolejowego do Hirschenkogel, skąd startuje kolej gondolowa „Zauberg Semmering" na szczyt, a następnie przy pomocy „Monsterroller", czyli terenowej hulajnogi, która gwarantuje zjazd pełen wrażeń, a potem od Milleniumswarte, zjechać aż do dolnej stacji kolei gondolowej.
Z Semmering doskonale widać najwyższe wzniesienie w Dolnej Austrii – Schneeberg, którego monumentalny masyw urzeka ogromem i majestatem. Na szczyt najwygodniej jest dostać się terenową kolejką zębatą „Salamander", która zaczyna swą trasę w Puchberg am Schneeberg. Na szczycie czekają urzekająca panorama i dobrze oznaczone szlaki turystyczne pośród niemal nienaruszonej natury.
Historię Schneeberg poznamy, odwiedzając oryginalnie zaprojektowany „Kalejdoskop" i ekspozycję historyczną przy końcowej stacji na szczycie. Alternatywna możliwość wjazdu na Schneeberg to kolejka krzesełkowa, która w kilka minut wywozi z 840 m na 1210 m. Końcowa stacja jest doskonałym punktem startowym do wędrówek przez alpejskie łąki usiane kwiatami.
Po sąsiedzku obok Schneeberg znajduje się masyw Rax. Dzięki Rax-Seilbahn, linowej kolejce, w ciągu zaledwie 8 minut można pokonać ponad 1000 metrów różnicy terenu i wjechać na wysokość 1546 m n.p.m., aby wygodnie spacerować po płaskowyżu Rax. Tutaj także mamy wyznaczone kilometry tras wędrówkowych oraz kilka schronisk, gdzie można zatrzymać się na odpoczynek i posiłek.
Niedaleko od kolejki na Rax znajduje się Kaiserbründl – ujęcie wody dla Wiednia, gdzie w kameralnym muzeum zachwycą nas pionierskie innowacje techniczne sprzed 140 lat: z rejonu Rax-Schneeberg akweduktem, bez jakichkolwiek przepompowań, płynie od lat woda do Wiednia. Koniecznie warto wziąć udział w organizowanym zwiedzaniu ujęcia wody z lokalnym pracownikiem.
Wybierając się w rejon Rax-Schneeberg –Semmering, nie należy zapomnieć o letnim sezonie teatralnym w Raichenau, gdzie liczne pałace i wille przypominają o wielkiej historii tego eleganckiego kurortu (tutaj bywała regularnie rodzina cesarska), a w letnim teatrze w tym roku grana jest m.in. „Madame Bovary" Gustawa Flauberta.
° W rejon Rax-Semmering – Schneeberg najłatwiej jest dostać się koleją z Wiednia (czas przejazdu pomiędzy 1,15 a 2 godz.) lub własnym samochodem. Na Semmeringu można wykorzystać rower – są tam też specjalne trasy do wyczynowej jazdy po bezdrożach. Na każdy z wymienionych regionów należy zaplanować jeden cały dzień.

Niederösterreich Card daje możliwość poznania gratis 315 atrakcji znajdujących się w Dolnej Austrii oraz w sąsiadujących landach: Wiedniu, Burgenlandzie, Styrii i Górnej Austrii. Cena karty wynosi 53 euro przy pierwszym zakupie, 49 euro przy przedłużeniu. Dla młodzieży do 16 roku życia jej cena wynosi 24 euro, dzieci poniżej 6 roku życia mają wszędzie bezpłatny wstęp. Mając tę kartę, zaoszczędzamy na wstępach aż 2200 euro! Przykładowe atrakcje: wiedeński Riesenrad, kolejki na Schneeberg, Rax i Mariazeller Bürgeralpe, Statek MS Elisabeth z Wiednia do Bratysławy, flota DDSG i Brandner w Dolinie Wachau, pałac w Laxenburg, Römertherme w Baden, Therlmalbad Bad Vöslau oraz 33 inne letnie kąpieliska. Karta upoważnia ponadto do wielu zniżek w restauracjach, hotelach i pensjonatach oraz wybranych sklepach, które są zrzeszone w NÖ Card. Wystawiana imiennie karta jest do nabycia on-line poprzez stronę www.niederoesterreich-card.at oraz w licznych innych punktach, np. kioskach. Jest ważna od 1 kwietnia do 31 marca.
Opisane w artykule atrakcje turystyczne są w większości dostępne dla posiadaczy tej karty.

Małgorzata Nowak, Polonika nr 222/223, lipiec/sierpień 2013