Przed dwoma laty pożyczyłam mojemu szwagrowi 5000 euro. Termin spłacenia już minął, a on nie chce oddać mi tej kwoty. Do jakiego sądu muszę się zwrócić, aby wnieść pozew?

- W sprawach cywilnych jurysdykcję w pierwszej instancji sprawują sądy rejonowe, tzw. Bezirksgerichte oraz okręgowe tzw. Landesgerichte. Poza Wiedniem sądy rejonowe i okręgowe rozpoznają również sprawy handlowe. Ponadto sądy okręgowe wydają orzeczenia w sprawach związanych z prawem pracy oraz prawem opieki społecznej. Jedynie Wiedeń ma własne sądy rejonowe zajmujące się sprawami handlowymi, własny Sąd Handlowy oraz własny Sąd ds. prawa pracy oraz prawa opieki społecznej.
Który sąd jest jest w danwej sprawie odpowiedni, zależy od dwóch kryteriów: od wartości sporu oraz od rodzaju sprawy. Jeśli wartość sporu nie przekracza 10000 euro i nie jest to sprawa specjalnego rodzaju (na przykład sprawa dotycząca prawa pracy oraz prawa opieki społecznej) to odpowiedzialne są sądy rejonowe - Bezirksgerichte. Powyżej 10000 euro odpowiedzialne są natomiast sądy okręgowe - Landesgerichte.
To z kolei, który z licznych sądów rejonowych na terenie Wiednia (lub poza) jest odpowiedni, zależy od rodzaju sprawy. W zwykłych sprawach cywilnych, takich jak np. w tej konkretnej sprawie, odpowiedzialny jest ten sąd rejonowy, do którego należy obszar, na którym dana osoba mieszka. Jeśli szwagier mieszka w drugiej dzielnicy Wiednia, to pozew powinien zostać wniesiony w Bezirksgericht Leopoldstadt.
Inne reguły dotyczą spraw o specjalnej właściwości, jak np. sprawy rodzinne, sprawy o posiadłość gruntów tytułem dzierżawy, sprawy związane z wypadkiem samochodowym oraz wiele innych.

Ja i moja nieletnia córka zostałyśmy potrącone na pasach dla pieszych przez nieuważnego kierowcę, który zbiegł z miejsca wypadku. Zdążyłam jednak zapamiętać numer rejestracyjny jego samochodu. Obydwie zostałyśmy zranione. Jak możemy teraz ubiegać się o odszkodowanie?
- Na podstawie prawa cywilnego osoba, która spowodowała uszkodzenie ciała innej osoby odpowiada za wszystkie negatywne konsekwencje . Osoba poszkodowana może ubiegać się więc o zwrot wszelkich kosztów, które w związku z wypadkiem poniosła: leczenia, lekarstw, specjalnych butów, transportu, telefonów, itd.). Poza tym należy się jej odszkodowanie za straty i ból, które zostały przez ten wypadek spowodowane, tzw. Schmerzengeld.
W procesie sądowym osoba żądająca odszkodwania zasadniczo musi udowodnić sprawcy winę. W przypadku wypadku samochodowego sytuacja jest odwrotna. Tu sędzia wychodzi od razu z założenia, że kierowca ponosi winę za spowodowanie wypadku. To kierowca musi udowodnić, że ten wypadek nie byłby dla niego przewidywalny nawet wtedy, gdyby zachował pełną ostrożność, co w przypadku potrącenia pieszych na pasach jest bardzo trudne.
Wysokość odszkodowania za cierpienia i ból zależy od ich długości i intensywności. Sądy przyznają regularnie za jeden dzień mocnych bólów 300 euro, za dzień średnich bólów 200 euro i za dzień lekkich bólów100 euro. Przez to, że bóle są bardzo subiektywną kwestią, sędziowie przed naliczeniem takiego odszkodowania radzą się z reguły rzeczoznawcy medycznego. Na podstawie jego opinii przyznawane jest takie odszkodowanie.
Ten przypadek ma jeszcze jeden szczegół, ponieważ także nieletnia córka chce się ubiegać o odszkodowanie. W tej sytuacji konieczna jest zgoda sądu rejonowego na wszczęcie procesu cywilnego w imieniu córki, tzw. Pflegschaftsgerichtliche Genehmigung.
Drugim wyróżnikiem tego przypadku jest fakt, że sprawca zbiegł z miejsca wypadku. Mając numer rejestracyjny, można jednak łatwo dowiedzieć się, jaki instytut ubezpieczeniowy odpowiada za dany samochód. Taką informację uzyskać można w związku firm ubezpieczeniowych - Verband der Versicherungsunternehmen Österreichs lub w Internecie pod http://www.vvo.at/kfz-versichererauskunft/index.php Nawet jeśli się okaże, że żadne odszkodowanie za szkodę nie przysługuje, to można się ubiegać o odszkodowanie ze specjalnego funduszu dla ofiar ruchu drogowego - Verkehrsunfallopfer-Entschädigungsfonds.

Przez sześć tygodni byłam w Polsce. Po moim powrocie znalazłam w skrzynce pismo z sądu, że w czasie mojej nieobecności skazana zostałam na zapłacenie odszkodowania związanego z wypadkiem samochodowym z ubiegłego roku. Czy mogę zostać skazana pod nieobecność?
- Kodeks postępowania cywilnego Zivilprozessordnung przewiduje możliwość zobowiązania do zapłaty pod nieobecność. Jeśli pozew dotyczy wyłącznie roszczeń finansowych do wysokości 75 000 euro, to sąd jest uprawniony do wystawienia warunkowego nakazu zapłaty - Bedingter Zahlungsbefehl bez przeprowadzenia rozprawy. Osoba wezwana do zapłaty ma wtedy w ciągu czterech tygodni od otrzymania tego nakzu możliwość złożenia sprzeciwu - Einspruch. Jeśli ten termin zostanie przeoczony i nie nastąpi taki sprzeciw, to ten początkowo warunkowy nakaz zapłaty robi się bezwarunkowy, tzn. prawomocny. Na podstawie tego prawomocnego nakazu zapłaty przeciwnik może prowadzić już postępowanie egzekucyjne w celu uzyskania tej przyznanej sumy.
Aby uniknąć tych przykrych konsekwencji, należy przed dłuższą nieobecnością w miejscu zamieszkania poinformować o tym swój urząd pocztowy i zrobić tzw. Abwesenheitsmeldung. Tu podaje się okres planowaniej nieobecności. W tym czasie żaden sąd ani urząd nie jest w stanie prawnie dostarczyć żadnej poczty, ponieważ zostaje ona automatycznie odsyłana do nadawcy.
Jeśli jednak osoba nie zrobiła takiego meldunku na poczcie, pozew został dostarczony i termin odwołania minął, to należy jak najszybciej wnieść wniosek o anulowanie prawomocności nakazu zapłaty - Aufhebung der Vollstreckbarkeitsbestätigung. Tu trzeba koniecznie udowodnić, że było się w czasie dostarczenia nakazu nieobecnym w miejscu zamieszkania, np. za pomocą biletów kolejowych, rachunku za hotel, podróż itp.

Aleksandra T. Fux