Moja mama jest osobą 75-letnią, ojciec nie żyje. Mam dwie siostry zamężne i jednego brata – kawalera. Brat to osoba niepełnosprawna od urodzenia, a do tego ubezwłasnowolniona, która nie jest w stanie samodzielnie egzystować. Opiekunem prawnym ustalonym przez sąd jest obecnie moja mama. Z uwagi na wiek mamy zastanawiam się, jak zabezpieczyć opiekę na bratem w razie jej śmierci. Kto może zostać jego opiekunem? Jak zmienić opiekuna prawnego? Czy brat nadal może mieszkać w tym samym mieszkaniu?

– Przede wszystkim istotne jest tu, z jakim ubezwłasnowolnieniem mamy do czynienia. Występuje bowiem ubezwłasnowolnienie częściowe i ubezwłasnowolnienie całkowite. Dla osoby ubezwłasnowolnionej częściowo sąd opiekuńczy ustanawia kuratora. Kurator posiada mniejsze uprawnienia od opiekuna osoby ubezwłasnowolnionej całkowicie, ma tylko pomagać w prowadzeniu spraw częściowo ubezwłasnowolnionego. W przypadku ubezwłasnowolnienia całkowitego opieka dotychczas sprawowana przez matkę może nadal trwać, dopóki Pani matka będzie w stanie ją sprawować. Wówczas może Pani złożyć do sądu opiekuńczego wniosek o ustanowienie opieki i np. ustanowienie Pani opiekunem dla brata. Gdyby miała nastąpić już teraz zmiana w opiece, to należałoby pisać do sądu opiekuńczego (Bezirksgericht in Pflegschaftssachen – Sądu Rejonowego Wydział Rodzinny i Opiekuńczy) wniosek o zmianę opiekuna dla osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej. Wniosek taki jest zwolniony z opłat.
Jeśli chodzi o to, kto może być opiekunem, to osoba taka powinna być ustanowiona spośród krewnych lub innych osób bliskich pozostającego pod opieką albo jego rodziców. Jeśli chodzi o dalsze zamieszkiwanie w mieszkaniu osoby ubezwłasnowolnionej, to ustalenie tej kwestii zależy od decyzji właściciela takiego mieszkania. Każdy następca prawny zamieszkujący w miejsce poprzedniego powinien mieć zgodę na dalsze zamieszkiwanie od właściciela.
Jeśli Państwo nie wykupiliście takiego mieszkania na własność i jesteście wyłącznie najemcami mieszkania, to właściciel może rozwiązać najem i żądać opuszczenia lokalu (szczególnie w razie powstania zaległości czynszowych). W razie nieopuszczenia mieszkania może przeprowadzić eksmisję. Samo zameldowanie nie ma już obecnie większego znaczenia. Potwierdza ono jedynie fakt zamieszkiwania danej osoby w lokalu. Nie daje ono żadnych uprawnień do zamieszkiwania.

Odwiedziłem niedawno klub nocny, gdzie pewne panie zaproponowały mi prywatny taniec. Stawiałem im też drinki. Musiały zauważyć, że byłem mocno wstawiony, i to wykorzystały. Po powrocie do domu stwierdziłem, że zostałem oszukany. Zamiast 500 wydałem 5000 euro. Czy jest jakiś sposób, żeby odzyskać te pieniądze?
– Zachowanie tych pań może spełniać warunki przestępstwa przewidzianego przez Kodeks Karny, a mianowicie oszustwa (paragraf 146 Kodeksu Karnego). Głównym motywem działania sprawcy tego rodzaju przestępstwa jest uzyskanie korzyści majątkowej poprzez wprowadzenie innej osoby w błąd albo wyzyskanie błędu lub niezdolności tej osoby do należytego pojmowania czynności. W Pana przypadku można jedynie mówić o wyzyskaniu niezdolności do należytego pojmowania czynu. Mówimy tutaj o wykorzystaniu sytuacji, gdy ofiara z jakichkolwiek względów nie ma należytego rozeznania co do sytuacji oraz decyzji, jakie podejmuje. Niezdolność ta może wynikać też z nadużycia alkoholu lub środków odurzających. Fakt, że znajdował się Pan w stanie nietrzeźwości, stanowi taką niezdolność. Problem może stanowić tylko udowodnienie tego stanowiska. W tym celu warto od razu zabezpieczyć ewentualne dowody: świadków, rachunki itp.
Proszę zauważyć, że do odpowiedzialności karnej nie może być pociągnięty właściciel lokalu, ponieważ nie on wykorzystywał fakt, że znajdował się Pan w stanie nietrzeźwym, lecz kobieta, która świadczyła Panu usługi. Konieczne zatem jest więc podanie, które panie konkretnie Pana obsługiwały i które panie wykorzystały stan Pana nietrzeźwości. Zawsze może Pan wnosić o dopuszczenie i przedłożenie dowodu z nagrania kamery mieszczącej się w środku lokalu. Należy jednak spodziewać się, iż postępowanie z uwagi na brak dowodów może zostać umorzone.
Zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa może Pan złożyć ustnie lub pisemnie na policji (tzw. Anzeige) lub pisemnie w prokuraturze (tzw. Sachverhaltsdarstellung). Właściwymi będą policja i prokuratura dla miejsca siedziby tego klubu nocnego. Jednocześnie ma Pan możliwość zameldowania swoich roszczeń cywilno-prawnych w ewentualnym postępowaniu karnym (tzw. Privatbeteiligtenanschluss), przez co może Pan się domagać zwrotu wyłudzonej od Pana kwoty.

Aleksandra T. Fux