Mój mąż przez 20 lat mieszkał z matką w Austrii (ale obywatelstwo ma tylko polskie).W 1995 r. zaciągnął w austriackim banku duży kredyt, który po kilku latach przestał spłacać. Od 2000 r. mieszkamy razem w Polsce. Od czasu do czasu przychodzą jednak do męża monity od austriackiej firmy windykacyjnej na nasz polski adres z naleganiem, aby zaczął ten kredyt spłacać. Niestety mąż jest bezrobotny i nie ma na razie szans na spłacenie tych zaległości. Ostatnio matka męża, która nadal mieszka w Austrii, poważnie zachorowała i on chciałby do niej pojechać. Z powodu tego niespłaconego długu nie wrócił jednak do tego kraju, bo baliśmy się, że zostanie zatrzymany przy pierwszej kontroli. Jak jego sytuacja wygląda od strony prawnej? Czy nasze obawy są słuszne?

– Z Pani informacji wynika, iż w sprawie Pani męża nie zapadł jakikolwiek wyrok, więc bez większych problemów może on wjechać do Austrii. Warto zauważyć, iż zarówno Kodeks Cywilny obowiązujący w Polsce, jak również jego austriacki odpowiednik Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch (tzw. ABGB) przewidują tzw. instytucję przedawnienia. Paragraf 1480 ABGB przewiduje trzyletni termin przedawnienia dla wierzytelności o zaległe świadczenia roczne, w szczególności o odsetki. Jest on stosowany także do roszczeń o świadczenia okresowe przypadające w krótszych okresach oraz do wszelkich roszczeń o odsetki, a więc i do roszczeń o odsetki za opóźnienie. Te roszczenia przedawniają się więc w terminie krótszym od – dopuszczającego wyjątki – ogólnego terminu przedawnienia, wynoszącego trzydzieści lat (§ 1479 ABGB). W sytuacji Pani męża będzie miał zastosowanie krótszy okres przedawnienia, tzn. trzyletni. Roszczenie banku względem Pani męża uległo przedawnieniu, dlatego bank wynajął firmę windykacyjną w celu odzyskania wspomnianych należności. Podane przez Panią fakty pozwalają sądzić, że w sprawie Pani męża nie zapadł wyrok sądowy. Gdyby tak było, bank skierowałby sprawę do komornika, a nie do firmy windykacyjnej. Niemniej jeśli nawet taki wyrok by zapadł, to jedynie w sprawie cywilnej, a nie karnej – więc nie ma żadnego zagrożenia, aby Pani mąż miał nie wyjechać z Austrii.

Mój mąż mieszka i pracuje legalnie w Austrii. Ja niedawno zaszłam w ciążę, ale na razie mieszkam w Polsce. Czy mamy szansę na austriacki zasiłek na dziecko? Co bym musiała zrobić?
– Zasiłek na dziecko (tzw. Kinderbetreuungsgeld) został uregulowany w Kinderbetreuungsgeldgesetz (w skrócie KBGG). Zgodnie z par. 1 KBGG przewidziano cztery zryczałtowane warianty zasiłku (tzw. Pauschales Kinderberteuungsgeld) oraz jeden zasiłek, który zależy od ostatniego wynagrodzenia (tzw. Einkommensabhängiges Kinderberteuungsgeld). Austriacki zasiłek na dziecko zależny od dochodu dotyczy osób, które przed porodem były czynne zawodowo. Panią natomiast dotyczy zasiłek zryczałtowany, do którego otrzymania należy spełnić następujące warunki:
1. Dziecku przysługuje roszczenie o świadczenie (tzw. Familienbeihilfe) na podstawie ustawy Familienlastenausgleichgesetz, które musi być faktycznie pobierane na dziecko;
2. Rodzic pozostaje z dzieckiem we wspólnym gospodarstwie domowym, tzn. mają wspólny adres zameldowania;
3. Całkowity dochód matki w roku kalendarzowym nie może przekraczać granicy absolutnej 16 200 euro;
4. Centrum interesów życiowych dziecka i rodzica pobierającego świadczenie jest na terytorium Austrii (przebywają tam na stałe, istnieją ścisłe związki gospodarcze i osobiste);
5. Rodzic i dziecko przebywają na terytorium Austrii zgodnie z prawem, a więc jako obywatelka Unii musi być Pani zameldowana w Austrii;
6. Przeprowadzone zostaną badania tzw. Mutter-Kind-Pass (pięć badań w trakcie ciąży i pięć badań po rozwiązaniu na zasadach określonych w ustawie) na terenie Austrii.
Proszę zauważyć, że rodzice nie mogą równocześnie pobierać świadczenia na to samo dziecko. Zasiłek może być pobierany najwcześniej od dnia urodzenia dziecka. Jeżeli wniosek zostanie złożony później, jest wypłacany maksymalnie za 6 miesięcy wstecz. Rodzic niepobierający zasiłku może przekazać pobieranie na drugiego rodzica, jednak zmiana jest dopuszczalna jedynie dwukrotnie w odniesieniu do jednego dziecka. Badania w trakcie ciąży muszą zostać przeprowadzone koniecznie i w przewidzianych przez Mutter-Kind-Pass terminach. Przeoczenie tylko jednego badania prowadzi do straty prawa do zasiłku. Program nakłada obowiązek wykonania pięciu badań ciężarnej i dziewięciu badań dziecka do 62. miesiąca życia. Jednakże, żeby otrzymać świadczenie w pełnej wysokości, wymagane jest 5 badań ciężarnej i 5 badań dziecka. Pierwsze badanie ciężarnej ma nastąpić do 16. tygodnia ciąży, drugie – między 17. a 20. tygodniem ciąży, trzecie – między 25. a 28., czwarte – między 30. a 34. , a piąte – między 35. a 38. Rozporządzenie precyzuje też zakres poszczególnych badań, m.in. pod obecność HIV, zakażenia kiłą, toksoplazmozy, zapalenia wątroby i żółtaczki. Dziecko w okresie pierwszych 14 miesięcy życia musi być przebadane pięciokrotnie. Pierwsze badanie odbywa się w pierwszym tygodniu życia (najpóźniej do 3. tygodnia), drugie – między 4. a 7. tygodniem życia (musi obejmować badanie ortopedyczne), trzecie – między 3. a 5. miesiącem życia, czwarte – między 7. a 9. miesiącem życia (musi obejmować badanie laryngologiczne), a piąte – między 10. a 14. (badanie okulistyczne). Uwaga: badanie przeprowadzone za granicą może być uznane, jeżeli jego zakres odpowiada badaniu austriackiemu.