Gdy byłam na wieczornym spacerze w mieście, niespodziewanie z pierwszego piętra budynku wyleciała butelka z alkoholem i spadła prosto na mnie, raniąc mnie w głowę. Okazało się, że w mieszkaniu była impreza i któryś z gości wyrzucił ją dla żartów. Właściciel mieszkania nie jest w stanie wskazać winowajcy i twierdzi, że nie może przecież upilnować wszystkich gości. Jak mogę dochodzić swoich praw o odszkodowanie?

– Na szczęście również takie sytuacje są dokładnie uregulowane w austriackim kodeksie prawa cywilnego (ABGB). Paragraf 1318 przewiduje tak zwaną odpowiedzialność bez winy. Zgodnie z tym przepisem, właściciel mieszkania odpowiada zarówno za szkody spowodowane spadającymi przedmiotami, jak i za szkody spowodowane wyrzuceniem lub wylaniem czegoś z mieszkania/domu.
Oznacza to, że poszkodowanemu należy się odszkodowanie bez względu na to, czy butelka stała tylko na parapecie okna i zsunęła się samoistnie, czy została specjalnie wyrzucona. Nie ma również znaczenia, kto w rzeczywistości jest za to odpowiedzialny: czy był to jeden z domowników, czy jeden z gości.
Dzięki temu przepisowi można zawsze ubiegać się od odszkodowanie od rzeczywistego właściciela mieszkania. Jako właściciele lokalu kwalifikowane są osoby, które mają faktyczne prawo do dysponowania mieszkaniem. Podstawa prawna, na której opiera się to uprawnienie do rozporządzania, nie ma znaczenia. Oznacza to, że odszkodowanie można uzyskać nie tylko od właściciela mieszkania, bo takie zobowiązanie istnieje również dla najemców.
Te dość rygorystyczne przepisy mają uzasadnienie właśnie w takich sytuacjach, jak Pańska. W tym przypadku odnalezienie rzeczywistego sprawcy jest niezmiernie trudne i mogłoby oznaczać, że nie otrzymałby Pan odszkodowania. Dzięki zastosowaniu paragrafu 1318 może się Pan zwrócić bezpośrednio do właściciela, niezależnie od okoliczności.
Jakiś czas temu sprzedałem motocykl, ale niestety w dniu, w którym umówione było jego przekazanie, kupiec nie stawił się na miejscu i nie mogę się do niego dodzwonić. Co mogę zrobić w takiej sytuacji? Czy mogę sprzedać motocykl komuś innemu, skoro nikt się nie zjawił?
– Niestety skutki prawne niewykonania zobowiązania przez wierzycieli nie są tak dokładnie uregulowane, jak w przypadku dłużników. Paragraf 1419 kodeksu prawa cywilnego (ABGB) stanowi jedynie, że w razie nieodebrania płatności ponosi on tak zwane niekorzystne konsekwencje. Kodeks nie precyzuje jednak, co to oznacza.
W praktyce jednak wykształciły się pewne zasady. Wierzyciel nie jest zobowiązany do odbioru umownie ustalonej rzeczy i dłużnik nie ma możliwości złożyć w tej sprawie pozwu. Jeżeli zobowiązany jednak nie odbierze świadczenia, oczywiście nadal musi zapłacić ustaloną cenę. Ponadto przechodzi na niego ryzyko cenowe, tzn. jeżeli rzecz „zginie” w czasie zwłoki wierzyciela, np. zostanie uszkodzona, zniszczona lub zagubiona, dłużnik jest zwolniony z obowiązku świadczenia, ale mimo to zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Dłużnik nie ponosi również od tego momentu odpowiedzialności za drobne zaniedbania. Ponadto przysługuje mu zwrot kosztów poniesionych w związku z opóźnieniem w odbiorze, np. koszty magazynowania lub transportu.
Na koniec pozostaje kwestia sprzedania rzeczy na własną rękę podczas zwłoki z odbiorem. Niestety nie jest to dozwolone w przypadku osób prywatnych. Jedyne, co w takiej sytuacji może Pan zrobić, to oddać motocykl do depozytu sądowego, jeśli nie chce Pan dłużej czekać, czy wierzyciel się stawi, czy nie. Jeśli chodzi o kwestię należności za towar, to jak najbardziej przysługuje Panu możliwość dochodzenia jej na drodze prawnej, ponieważ wierzyciel motocyklu jest jednocześnie dłużnikiem w kwestii zapłaty umówionej kwoty.