Pismo Polonii austriackiej "Polonika" zorganizowało spotkanie informacyjne na temat prawa do zasiłku dla bezrobotnych w Austrii.

Spotkanie odbyło się 14 marca w Sali Emaus przy Kościele Polskim, Rennweg 5a. W spotkaniu wzięli udział: mecenas dr Tomasz Klimek, radca ds. prawnych Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Wiedniu, Kazimierz Fordon oraz prowadzący spotkanie, red. Sławomir Iwanowski.

Coraz częściej AMS odmawia Polakom wypłaty zasiłku dla bezrobotnych. Jest to o tyle kontrowersyjne, że nie zmieniły się żadne przepisy prawne, a tylko ich interpretacja. Ten właśnie problem był głównym tematem spotkania.
Uczestniczyło w nim ponad 130 osób. Konsul Kazimierz Fordon stwierdził: Tak duża frekwencja na spotkaniu świadczy o wadze problemu. Jako konsul nie mogę w austriackim urzędzie powiedzieć: proszę pozytywnie rozpatrzyć sprawę danego obywatela, ale jeżeli łamane są prawa pracownicze polskich obywateli, to konsul ma nie tylko prawo, ale też obowiązek sygnalizować urzędom te problemy. We współpracy z kilkoma kancelariami prawnymi opracowaliśmy wskazówki, jak się zachowywać, gdy urzędy austriackie odmówią wypłacania zasiłku. Wystosowałem również do AMS zapytanie o przyczynę tak dużej ilości odmów, ponieważ do tej pory nie było takich problemów. Jedyną drogą jest odwoływanie się od odmownych decyzji i stanowczość. Jesteśmy w kontakcie z polskim Ministerstwem Pracy, które zapowiedziało rozmowy z tutejszym odpowiednikiem.
Mecenas dr Tomasz Klimek podkreślił: Do tej pory AMS kierował się inną wykładnią przepisów. Jeżeli się w Austrii pracuje, tu płaci podatki i składki, tu ma się miejsce zamieszkania, to również tu w Austrii nabywa się prawo do bezrobotnego. Jednak AMS od połowy roku 2015, powołując się na wyrok Federalnego Sądu Administracyjnego, w wielu sprawach upraszcza i nie bada dokładnie sytuacji Polaków pracujących w Austrii. Prowadzi to do uogólnień i zakwalifikowania Polaków pracujących w Austrii jako pracowników przygranicznych (Gränzgäger), tzn. takich, którzy pracują w jednym państwie, a mieszkają w drugim. Z tego powodu AMS zaczął odmawiać prawa do zasiłku i kierować ich w tej sprawie do Urzędu Pracy w Polsce. Jeśli polski pracownik poinformował AMS, że ma w Polsce rodzinę, to w wielu przypadkach musiał liczyć się z ustaleniem stwierdzającym, że jego miejsca zamieszkania jest w Polsce. AMS w oparciu o orzeczenie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości upraszcza w wielu sprawach ocenę prawną i dochodzi do przekonania, że ośrodek interesów życiowych pracownika mającego rodzinę w Polsce jest właśnie w tym kraju. Rodzina mieszkająca w Polsce jest jednak tylko poszlaką dla ustalenia ośrodka interesów życiowych danej osoby. Ten punkt stał się jednak dla AMS decydujący i dlatego urząd ten kwalifikuje Polaków mających rodzinę w Polsce jako pracowników przygranicznych.
Pracownik musi więc udowodnić, że przebywa w Austrii większość czasu, np. przedkładając rachunki za zakupy wszelkich artykułów, również spożywczych. Jeżeli ktoś ma konto w banku i płaci kartą, nie musi nawet zbierać paragonów, bo może przedłożyć wyciągi z konta. Jest wiele okoliczności mogących udowodnić, że miejsce zamieszkania, podobnie jak miejsce pracy, jest to samo, czyli w Austrii.
AMS zaczął brać niestety pod uwagę głównie miejsce zamieszkania rodziny pracownika. Natomiast według artykułu 11 rozporządzenia UE jest szereg okoliczności, które trzeba uwzględnić, określając miejsce zamieszkania w Austrii danej osoby, tj.:
- Czas trwania i ciągłość pobytu w Austrii. Meldezettel i Anmeldebescheinigung są pierwszymi dowodami, które należy przedłożyć.
- Sytuacja danego obywatela, w tym chrakter i specyfika wykonywanej pracy. W branży budowlanej często jest tak, że w okresie zimowym pracownicy są zwalniani ze względu na spadek liczby zleceń i od wiosny zatrudniani na nowo. Warto więc wziąć od pracodawcy przyrzeczenie zatrudnienia na nowo.
- Czas trwania i umowa o pracę
- Sytuacja rodzinna, więzi rodzinne
- Sytuacja mieszkaniowa. Istotny jest fakt wynajmowania mieszkania w Austrii
- Państwo rezydencji podatkowej, czyli gdzie dana osoba płaci podatki
- Zamiar, czyli określenie państwa, w którym chce się przebywać
- Inne, np. działalność w klubach, stowarzyszeniach
- Zeznania świadków.

Mecenas dr Tomasz Klimek wymienił zawarte w artykule 11 okoliczności, które AMS powinien brać pod uwagę. Jak stwierdził, problem może polegać na tym, że AMS nie bada często dokładnie sprawy. Według niego przepisy są dobrze sformułowane, problemem jest natomiast ich stosowanie przez AMS.
Ze strony poszkodowanych pracowników padło wiele pytań i wypowiedzi, np. :
- Od ponad 20 lat płacę podatki w Austrii i zabierają mi zasiłek. Pozbawiają mnie tym samym prawa do opieki zdrowotnej w Austrii.
- Czy nie mogę już przyznawać się do rodziny w Polsce? Nie chcę kłamać, że swojej rodziny nie odwiedzam.
- Z nami urzędnicy AMS nie chcą rozmawiać, mówią: proszę wyjść, nie ma rozmowy. Przedstawianie naszych argumentów nie zmienia ich decyzji.
- Wychowałem się w Polsce, mam obywatelstwo niemieckie i polskie, pracuję z kolegami z Czech, Słowacji, Rumunii, Niemiec. Oni i ja jesteśmy pracownikami przygranicznymi. Te narodowości i ja nie mają takich problemów, tylko Polacy. Dlaczego ja nie mam problemów, dlatego że mam obywatelstwo niemieckie?
Osoby zgromadzone na spotkaniu ustaliły, że należy działać dwutorowo. Z jednej strony powinno się zaskarżać wydawane przez AMS decyzje, jeżeli zasiłek odmawiany jest tylko ze względu na fakt, że rodzina mieszka w Polsce. Z drugiej strony powinna zostać złożona petycja. Inicjatywa ta została przyjęta z dużym aplauzem. Sporządzenia petycji do właściwych urzędów w Austrii podjął się mecenas dr Tomasz Klimek. Petycja ta, dla lepszego przedstawienia skali problemu, powinna zostać wsparta jak największą ilością podpisów osób poszkodowanych.

Spotkanie, na którym bedzie można składać podpisy pod petycją i uzyskać najnowsze informacje, odbędzie się w poniedziałek 11 kwietnia, godz. 19.00, w sali Emaus przy Polskim Kościele, 1030 Wiedeń, Rennweg 5a.
W spotkaniu tym udział wezmą: dr Ewa Dziedzic, senatorka w Parlamencie Austriackim, Jerzy Jędrzejewski, kierownik Wydziału Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Wiedniu, Kazimierz Fordon, radca ds. prawnych Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Wiedniu, mecenas dr Tomasz Klimek, Tomasz Holy z Austriackich Związków Zawodowych ÖGB oraz prowadzący spotkanie red. Sławomir Iwanowski z pisma "Polonika".
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych.

Fot. Mariusz Magnuszewski