W socjalnym systemie austriackich ubezpieczeń wyróżniamy: ubezpieczenie zdrowotne, emerytalne, ubezpieczenie bezrobotnych oraz wypadkowe. Tylko niewielka część poszkodowanych osób ma zapewnione prawo do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Dlaczego tak jest?

Ubezpieczenie zdrowotne jest obowiązkowe. Każdy, kto mieszka w Austrii musi je płacić. Jest częścią socjalnego systemu ubezpieczenia. Stawka jest uzależniona od dochodów i stanowiska w pracy. W ubezpieczeniu zdrowotnym zapewniona jest podstawowa opieka medyczna, wizyta u stomatologa oraz pobyt w szpitalu i lekarstwa.

A co z ubezpieczeniem wypadkowym?
W Austrii w ostatnim roku zdarzyło się 830000 wypadków, czyli 2300 wypadków dziennie. Tylko 1/4 z nich wydarzyła się w miejscu pracy lub w drodze do pracy. A to znaczy, że tylko niewielka część z poszkodowanych osób ma zapewnione prawo do świadczeń z ubezpieczenia wypadkowego. Dlaczego tak jest?

Zacznijmy od początku:

1. Co to jest wypadek?
Najpopularniejszą definicją nieszczęśliwego wypadku jest „nagłe zdarzenie wywołane przyczyną zewnętrzną, w wyniku którego osoba, niezależnie od swojej woli, doznała uszkodzenia ciała, uszczerbku na zdrowiu lub zmarła".
Jako skutki nieszczęśliwych wypadków traktowane są:
- śmierć (nagła w miejscu wypadku lub spowodowana urazami odniesionymi w czasie zdarzenia).
- trwały uszczerbek na zdrowiu lub uszkodzenie ciała (niepełnosprawność) będące następstwem takiego wydarzenia.
Za ciężki wypadek uznaje się z kolei taki wypadek, na skutek którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, takie jak: utrata wzroku, słuchu, mowy, zdolności rozrodczej, inne uszkodzenie ciała albo rozstrój zdrowia, naruszające podstawowe funkcje organizmu, choroba nieuleczalna lub zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita lub częściowa niezdolność do pracy w zawodzie, trwałe, istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała, uraz kręgosłupa, wielonarządowe obrażenia wewnętrzne lub uraz głowy.

UWAGA! Każdego z nas może spotkać wypadek: nawet jeśli sami jesteśmy bardzo ostrożni, nie jesteśmy w stanie przewidzieć zachowania innych osób. Niestety często słyszy się o wypadkach na budowach, placach zabaw, autostradach.

2. Kto jest ubezpieczony od wypadku?
Ubezpieczenie wypadkowe posiadają jedynie osoby zatrudnione, samozatrudnione, studenci i uczniowie (dzieci od pierwszego dnia szkoły). Ubezpieczenie to działa tylko w pewnym zakresie: dla pracujących w miejscu pracy i w drodze do niej, dla studentów i uczniów w szkole, na uniwersytecie, na szkolnych wycieczkach i w drodze do szkoły/ na uniwersytet.

3. Kto nie posiada ubezpieczenia wypadkowego?
- dzieci do pierwszego dnia szkoły (a więc także dzieci w przedszkolu!)
- gospodynie domowe
- renciści i emeryci
- osoby bezrobotne
- osoby pracujące nielegalnie.

4. Co dzieje się po wypadku? Jakie prawa do świadczeń ma osoba poszkodowana?
Weźmy przykład: Jan Kowalski ma 35 lat, mieszka i pracuje w Wiedniu od 12 lat. Pracę legalną wykonuje od 3 lat. Z wykształcenia jest piekarzem, ale pracuje aktualnie jako fliziarz. Zarabia 1500 euro netto.
Przykład a)
Wypadek na budowie. Diagnoza: Utrata 3 palców prawej ręki, 40% inwalidztwa.

Przykład b)
Wypadek na autostradzie w drodze do Polski. Diagnoza: uraz kręgosłupa, całkowity paraliż, 100% inwalidztwa.

Co się dzieje z panem Kowalskim?
a) Wypadek wydarzył się w pracy. Stopień inwalidztwa to 40%. Konsekwencje: pan Kowalski może liczyć na rentę wypłacaną co miesiąc z AUVA (Allgemeine Unfallversicherungsanstalt).
Stopień inwalidztwa wynosi 40%. Pan Kowalski jest pracownikiem fizycznym. Pracownicy fizyczni, wykonujący inny zawód niż ten, którego się uczyli oraz osoby samozatrudnione nie posiadają w Austrii ochrony pracy, tzw. Berufsschutz.
Konsekwencje: AUVA może nakazać szukanie pracy w innym zawodzie.
b) Wypadek wydarzył się w czasie wolnym/poza pracą. Konsekwencje: pan Kowalski nie ma prawa do odszkodowania/renty od AUVA. Alternatywa: PVA (Pensionsversicherungsanstalt). Pan Kowalski ma 100% inwalidztwa, czyli spełnia pierwszy wymóg PVA (min. 50%). Ma jednak przepracowane tylko 3 lata (czas, w którym jest zatrudniony legalnie i płaci ubezpieczenie). Nie posiada on zatem prawa do roszczeń w PVA (minimalny okres składek wynosi 5 lat w ostatnich 10 latach).

Porównanie AUVA i PVA

Adela Kuliga, Polonika nr 208, maj 2012