9 maja 2016 roku, Stacja Naukowa PAN w Wiedniu

Aby uhonorować tych, którzy w Austrii wykazują szczególne zaangażowanie w upamiętnianie historii narodu polskiego, redakcja pisma Polonii austriackiej „Polonika” wystąpiła z inicjatywą wyróżnienia tych osób, poprzez przyznanie im tytułu Strażnika Pamięci Historycznej Polska–Austria.

Naród żyje tak długo, jak długo odczuwa dumę z własnej historii – to przesłanie ma szczególną wagę dla Polaków mieszkających z dala od ojczyzny. Dlatego też istotne jest uhonorowanie tych osób, które popularyzują za granicą historię Polski i przyczyniają się do podtrzymywania poczucia przynależności narodowej Polaków żyjących poza krajem.

9 maja 2016 roku w Stacji Naukowej PAN w Wiedniu odbyła się uroczystość wręczenia tytułów "Strażnik Pamięci Historycznej Polska - Austria". Tytuły te zostały przyznane przez redakcję magazynu "Polonika" tym Polakom mieszkającym w Austrii, którzy wykazują szczególne zaangażowanie w upamiętnianie historii narodu polskiego.
Uroczystość uświetnił występ pianisty Macieja Skarbka, który wykonał utwory Fryderyka Chopina. Wieczór prowadził Sławomir Iwanowski, redaktor naczelny pisma "Polonika".

Statuetki oraz okolicznościowe znaczki z napisem Strażnik Pamięci Historycznej Polska–Austria 2015 zostały wręczone następującym osobom:

 prof. Bogusławowi Dybasiowi, dyrektorowi Stacji Naukowej PAN w Wiedniu, za upamiętnienie postaci Józefa Maksymiliana Ossolińskiego, m.in. za zaangażowanie w umieszczenie w październiku 2015 roku przy Mayerhofgasse 8 w 4. dzielnicy Wiednia pamiątkowej tablicy na fasadzie budynku, w miejscu, w którym mieszkał założyciel Ossolineum;
 Barbarze Vecer, działaczce polonijnej, za inicjatywę, pomoc i organizacyjne zaangażowanie w projekt tablicy upamiętniającej Józefa Maksymiliana Ossolińskiego;
 Annie Lehr-Spławińskiej, łączniczce AK z Powstania Warszawskiego, byłej więźniarce niemieckiego obozu koncentracyjnego Oberlangen, za niestrudzone przekazywanie wiedzy na temat Powstania Warszawskiego;
 Danucie Nemling-Drobnik, byłej więźniarce niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrück, zasłużonej działaczce Związku Polaków w Austrii „Strzecha”, za wieloletnie archiwizowanie działalności polonijnych organizacji w Austrii;
 Zofii Beklen, prezes stowarzyszenia „Wiener Krakauer – Kultur Gesellschaft“, za produkcję filmu dokumentalnego pt. Die Helden von Stein poświęconego zamordowanym w Stein członkom wiedeńskiej komórki wywiadowczej AK Stragan;
 Piotrowi Szalszy, reżyserowi, za scenariusz i reżyserię filmu Die Helden von Stein. W jego imieniu statuetkę odebrała Zofia Beklen.
 Krzysztofowi Sierańskiemu, działaczowi polonijnemu, za zaangażowanie w budowę pomnika odsłoniętego w maju 2015 roku, upamiętniającego polskich więźniów obozów Gusen, zmuszonych do niewolniczej pracy w sztolniach Bergkristall.

Uhonorowani zostali również rodacy mieszkający w Polsce, którzy przybyli do Wiednia na tę uroczystość: Kazimierz Kowalcze i Stanisław Teper, fundatorzy pomnika – symbolicznego grobu poległych Polaków w obronie Wiednia w 1683 roku, który w listopadzie 2015 roku został odsłonięty na kahlenberskim cmentarzu.

1 maja 2016 r. w Krakowie senator Anna Maria Anders objęła patronatem honorowym ogólnopolskie obchody 333. rocznicy Victorii Wiedeńskiej. Przy okazji tej uroczystości statuetkę i tytuł Strażnika Pamięci Historycznej Polska - Austria 2015 odebrał Piotr Zapart, inicjator i przewodniczący Komitetu Budowy Pomnika Jana III Sobieskiego na Kahlenbergu. W listopadzie 2015 roku zakończony został pierwszy etap budowy pomnika, na Kahlenbergu stoi granitowy cokół i gotowa jest infrastruktura wokół pomnika.
Senator Anna Maria Anders otrzymała honorowy tytuł Strażnika Pamięci Historycznej Polska - Austria.

Wyróżnienia przyznano również osobom, które nie mogły wziąć osobiście udziału w uroczystości w Stacji PAN w Wiedniu:
 Wojciechowi Lehr-Spławińskiemu, byłemu żołnierzowi AK, byłemu więźniowi niemieckiego obozu koncentracyjnego w Płaszowie, za upamiętnianie działalności swego ojca, prof. Tadeusza Lehr-Spławińskiego, ostatniego przed wybuchem II wojny światowej i pierwszego po zakończeniu wojny rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie;
 Zygmuntowi Brzezińskiemu, byłemu żołnierzowi AK, za upamiętnianie walki Polaków o niepodległość Polski;
 Andrzejowi Lechowi, honorowemu prezesowi Forum Polonii, za opiekę nad polskimi byłymi więźniami niemieckich obozów koncentracyjnych systemu Mauthausen–Gusen, przyjeżdżającymi do Austrii na rocznicowe obchody.

Wręczenie wyróżnień Strażnik Pamięci Historycznej Polska–Austria za rok 2016 odbędzie się podczas Narodowego Święta Niepodległości, w dniu 11 listopada 2016 roku, w Stacji Naukowej PAN w Wiedniu.
Nominacje osób do wyróżnienia Strażnik Pamięci Historycznej Polska–Austria 2016 zgłaszać można do 20 października 2016 roku na adres Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript..
Zgodnie z przyjętym kryterium, wyróżniane są osoby, które w sposób materialny (np. tablice, pomniki, nazwy ulic) lub organizując cykliczne imprezy upamiętniają polską historię w Austrii.

Tytuł Strażnik Pamięci Historycznej Polska–Austria otrzymać mogą również osoby aktywnie biorące udział w ważnych imprezach mających na celu upamiętnianie historii Polski.
Pismo „Polonika” jest, z inicjatywy redaktora naczelnego Sławomira Iwanowskiego, organizatorem wielu corocznych przedsięwzięć, upamiętniających tego typu wydarzenia.
W 2016 roku, tak jak w poprzednich latach, odbędą się:
• 15.05.16 – Marsz „Szlakiem Pamięci” z Mauthausen do Gusen, upamiętniający polskich więźniów obozów koncentracyjnych systemu Mauthausen–Gusen, związany z rocznicą wyzwolenia obozów w maju 1945 roku;
• 5.06.16 – Marsz „Szlakiem Wolności” przez Park Narodowy Lobau, upamiętniający udział wojsk polskich walczących o niepodległość Polski w bitwie pod Wagram z 5 czerwca 1809 roku;
• 4.09.16 – Marsz „Szlakiem Zwycięstwa” przez wzgórze Bisamberg, upamiętniający udział wojsk polskich w bitwie pod Bisambergiem w 1683 roku podczas Odsieczy Wiedeńskiej;
• 11.09.16 – Bieg o „Puchar Jana III Sobieskiego” na wzgórzu Kahlenberg, upamiętniający Wiktorię Wiedeńską;
• 18.09.16 – Marsz „Szlakiem Wojsk Jana III Sobieskiego” przez wzgórza Lasu Wiedeńskiego, upamiętniający udział wojsk polskich w obronie Wiednia.
• W tym roku z okazji 1050-lecia Chrztu Polski odbędzie się na przełomie września i października Wędrówka „Szlakiem Słowian” przez wzgórza Lasu Wiedeńskiego. Jej trasa została wytyczona na podstawie średniowiecznej trasy pielgrzymkowej Via Slavorum, biegnącej z Krakowa do Rzymu. Fragment tej trasy przebiegał w pobliżu Wiednia. Szczegóły wkrótce na www.polonika.at

Osoby, które wezmą udział w większości wymienionych wydarzeń, zostaną również wyróżnione tytułem Strażnik Pamięci Historycznej Polska–Austria 2016. Szczegółowe informacje dotyczące wspólnych marszów – wędrówek z polską historią w tle, na które wszystkich zapraszamy, ukażą się w kolejnych numerach „Poloniki” i na stronie www.polonika.at 

Fot. Karolina Niziołek