Z okazji 70. urodzin artysty Albertina Modern w Wiedniu zorganizowała jego retrospektywną wystawę, trwającą od 13 września 2024 roku do 9 marca 2025 roku. Erwin Wurm bada granice między poszczególnymi gatunkami sztuki, a swoją interpretacją ukazuje paradoksalny świat – wynaturzony, nadmuchany, absurdalny, a jednocześnie pełen pychy. Pokazuje nas.

My w zwierciadle artysty
Erwin Wurm nie opowiada o zniekształconych, wykrzywionych czy udziwnionych przedmiotach. Opowiada o nas. Jego twórczość zaczęła się na długo przed tym, jak dostrzeżono ją w przestrzeni internetowej. Artysta wciąga nas w swoje refleksje, komentując nasze zachowania za pomocą banalnych scenek rodzajowych. Z humorem i ironią wyśmiewa przedmioty codziennego użytku, a zarazem odzwierciedla nasze życie. Żonglując różnorodnymi rekwizytami, nie sprowadza swoich prac do poziomu prostego żartu – zawsze ukryte jest w nich głębsze przesłanie.

Trudno pomylić tego twórcę słynnych serii o samochodach z jakimkolwiek innym  artystą. Niewielu artystów potrafi tak intrygować i tak osobiście interpretować codzienność. Choć Wurm pozornie operuje absurdem i humorem, jego dzieła stanowią poważny komentarz do rzeczywistości. Udowadnia, że sarkazm może być skuteczniejszym narzędziem niż filozoficzne rozważania.

Jego prace można podziwiać na całym świecie – zarówno w galeriach i muzeach, jak i w plenerze, gdzie monumentalne rzeźby nabierają dodatkowej mocy. Pozorny „żartowniś” inspirował już w 2003 roku, współpracując z muzykami i tworząc wideoklipy. Jego dzieła niepostrzeżenie wciągają nas w pułapkę prawdy o nas samych.

Rzeźby: auta, ubrania, przedmioty
Odbiór twórczości Wurma wymaga refleksji. Jego rzeźby demaskują powszechne ludzkie problemy, ukryte pod płaszczykiem żartu. Inspirację czerpie z codzienności, natchnieniem dla niego jest banalność. Zazdrość, pycha, chciwość – te przywary artysta komentuje z przekorą. Luksusowy samochód „Fat Car” wygląda jak groteskowo napompowany balon – bez kierowcy, krzyczący kolorami. Z kolei jego poradnik „W osiem dni od rozmiaru 38 do 48”  jest nie tylko humoreską, ale też refleksją nad naszą mentalnością, cielesnością i duchowością.

 „Jednominutowe rzeźby”, które tworzył przez lata, angażowały widzów w unikatowy sposób: mieli oni za zadanie kształtować przedmioty zgodnie z instrukcjami artysty. W efekcie powstawały nowe rzeźby, które bawiły, choć dla Wurma były one częścią poważnego procesu twórczego. Artystę fascynowała bowiem przemiana – zmiana kształtu, objętości czy przeznaczenia przedmiotów. Jego prace często wprawiają nas w zakłopotanie, prowokując do pytań: „Czy naprawdę tak wyglądamy? Czy to my z tymi wadami?”. Tym samym Wurm łamie stereotypy społeczne i zmusza nas do autorefleksji.

Jego cykl rzeźb „Ubrania” to dosłownie „druga skóra” – pustka przyjmująca tu kształt różnych form odzieży. Artysta bada relacje między ciałem a strojem, czerpiąc inspirację z klasycznych rzeźb z brązu, które również były puste w środku. „Ubrania” Wurma wydają się niemal ożywione, jakby przed chwilą ktoś je nosił. Dzięki mistrzowskiemu udrapowaniu każda fałda i załamanie nabierają życia. Wurm zamienia ludzką postać na metaforyczne powłoki, które – jak sam mówi – oddzielają ciało od świata zewnętrznego.

Wurm jako artysta globalny
           Twórczość Wurma to rozwinięcie tradycji dadaizmu, surrealizmu i teatru absurdu. To, co uważaliśmy dotychczas za sztukę, u niego wymaga przewartościowania.
Wprowadza do sztuki luksusowe samochody o groteskowych kształtach, przytulone parówki, olbrzymie ogórki (w centrum Salzburga mogliśmy podziwiać jego monumentalne „Gurken”), zdeformowane budynki i ludzi odzianych w niezliczone warstwy swetrów. Te absurdalne kompozycje stają się prawdziwą ucztą intelektualną, łącząc humor z głębokim przesłaniem.

Artysta mieszkający i pracujący w Wiedniu oraz Limbergu przesunął zatem granice rzeźbiarstwa, czyniąc swoje prace rozpoznawalnymi na całym świecie. Dwukrotnie reprezentował Austrię na Biennale Sztuki w Wenecji, jest też laureatem prestiżowej nagrody „Grand State Prize”.

Albertina Modern
Karlsplatz 5, 1010 Wien
Erwin Wurm
Die Retrospektive zum 70. Geburtstag
13.09. 2024 – 9.03.2025

Ewa Steinhardt, Polonika nr 306, styczeń/luty 2025.