Diplomatische Akademie Wien, 11-13 maja 2015 

Nigdy więcej wojny, nigdy więcej Holocaustu, nigdy więcej rasizmu – takie hasła można było usłyszeć w Akademii Dyplomatycznej w Wiedniu podczas 4. Międzynarodowego Sympozjum „Pamięć Europy", w którym udział wzięło ponad dwustu przedstawicieli stu dwudziestu instytucji i organizacji zajmujących się historią XX wieku.
Cykl sympozjum został zapoczątkowany w 2012 roku w Gdańsku, a kolejne edycje miały miejsce w Berlinie i Pradze. Tegoroczne sympozjum zostało poświęcone pamięci o II wojnie światowej oraz rozpatrywanym w jej kontekście takim pojęciom, jak zwycięzca, pokonany, sprawca, ofiara, bierny świadek. Wydarzenie zostało zorganizowane przez European Network Remembrance and Solidarity przy współpracy z innymi instytucjami europejskimi.
Przez trzy dni historycy i reprezentanci różnych instytucji kultury i organizacji prowadzili wykłady, dyskusje i warsztaty poświęcone pamięci o II wojnie światowej. W wydarzeniu wzięło udział ponad 250 osób z 27 krajów. Wśród zaproszonych gości był Heinz Fischer, prezydent  Republiki Austrii,  Martin Pollack – austriacki pisarz i dziennikarz, a także tłumacz polskiej literatury, który w 2014 wydał książkę o miejscach masowych mordów w Europie pt. „Skażone krajobrazy".
Wykłady i warsztaty poprowadziły także takie osobistości jak np. Anda Rottenberg - polska historyk i krytyk sztuki, organizatorka wielu polskich wystaw na arenach światowych, działająca pod prąd myślenia tradycyjnego i akademickiego, Monica Bohm-Duchen - londyńska pisarka, wykładowca i kurator, pracująca m.in. dla National Gallery, interesująca się tematyką żydowską oraz prof. Krzysztof Zamorski - historyk Instytutu Historii na Uniwersytecie Jagiellońskim, koncentrujący się na historii społecznej i gospodarczej ery nowożytnej, demografii historycznej i teorii dziejów.
Jak rozmawiać o wydarzeniach związanych z II wojną światową? Jak kultywować pamięć o poległych?  Jak Przekazywać te informację, żeby zostały zapamiętane? – to jedne z głównych pytań, które zostały stawiane na tegorocznym sympozjum. Organizatorzy, wykładowcy jak i uczestnicy jednogłośnie zauważyli różnorodność krajów europejskich w opowiadaniu o wojnie i okupacji. Uczestnicy, prezentujący różne dyscypliny naukowe z różnych zakątków Europy mieli okazję do wymiany własnych myśli i poglądów. Prowadzona przez 3 dni debata, była propozycją stworzenia wspólnej nauki w duchu konstruktywnego dialogu i pojednania między narodami. Jak podkreślają organizatorzy sympozjum, w dobie malejącej liczby żywych świadków historii, poszukiwanie odpowiedzi na te pytania odgrywają szczególną rolę.
Trzydniowe sympozjum zakończyła ciekawa dyskusja poprowadzona przez prof. Tamasa Starka historyka z Węgierskiej Akademii Nauk, w której uczestniczyli prof. Richard Overy, prof. Zdzisław Krasnodębski, dr Áron Máthé oraz prof. Habbo Knoch, dotycząca przeprowadzania obiektywnych rozmów o zbrodniach XX wieku. Następne sympozjum „Pamięć Europy" odbędzie się w Budapeszcie, na które organizatorzy już serdecznie wszystkich zapraszają.

Tekst: Małgorzata Dróżdź, fot. Marcin Oliva / Soto ENRS Archive