Robi się coraz cieplej i zdarza mi się widzieć dziecko albo zwierzę w zamkniętym aucie. Chciałem się dowiedzieć, czy mogę w takiej sytuacji wybić szybę bez obaw, że zostanę pociągnięty do odpowiedzialności.

- Często zdarza się, że dzieci albo psy są pozostawiane same w samochodzie. Niestety latem samochód może szybko nagrzać się do bardzo wysokiej temperatury. Jednak ratowanie dziecka lub psa przez osoby postronne jest prawnie dozwolone tylko w nagłych wypadkach. W przypadku dziecka może mieć to miejsce w sytuacji rzeczywistego zagrożenia dla jego zdrowia lub życia. Oznacza to, że takie działanie można uznać za uzasadnione, jeśli towarzyszy mu poczucie, że dziecku grozi śmierć z przegrzania albo może doznać poważnych obrażeń fizycznych.
Taka interpretacja jest uznawana przez austriackie prawo. Paragraf 10. Kodeksu Prawa Karnego (Strafgesetzbuch, StGB) stanowi o tzw. usprawiedliwionym stanie wyjątkowym: „Osoba, która popełnia czyn karalny w celu uniknięcia bezpośredniej znacznej szkody dla siebie lub innej osoby, jest usprawiedliwiona, jeżeli szkoda zagrożona czynem nie jest niewspółmiernie poważniejsza niż szkoda, której ma zapobiec, a w sytuacji sprawcy nie można było oczekiwać innego zachowania (...)”. Obiektywny standard, jaki należy tutaj zastosować, wyznacza przekonanie, iż nikt postępujący zgodnie z wartościami prawnymi nie postąpiłby inaczej. Wtedy, jeśli naprawdę istnieje bezpośrednie zagrożenie, wybicie szyby nie będzie się wiązało z konsekwencjami prawnymi.
Ostrożniej trzeba działać, jeśli chodzi o zwierzęta, gdyż mają do nich zastosowanie jako rzeczy w rozumieniu Kodeksu Karnego (ale i Cywilnego). Tutaj radziłabym spróbować w pierwszej kolejności zadzwonić na policję. Chyba że jest ewidentnie za późno na wezwanie policji, gdyż zwierzę może lada chwila skonać.

Buduję z moim partnerem dom. Nie jesteśmy małżeństwem ani nie tworzymy zarejestrowanego związku. Aktualnie planuję dużą inwestycję pieniężną na działce, które należy do partnera. Mimo że bardzo się kochamy, pomyślałam, że dobrze byłoby się w jakiś sposób zabezpieczyć. Ślub zamierzamy wziąć dopiero później, więc nie chcę teraz rejestrować związku. Co innego mogę zrobić?
- Bardzo słuszne myślenie. Jeśli nie jesteście Państwo w żadnym prawnie zarejestrowanym związku, jak najbardziej trzeba zadbać o zabezpieczenie zainwestowanych funduszy.
Jak dotąd, Sąd Najwyższy orzekając w takich przypadkach posługiwał się konstruktem spółki cywilnoprawnej (Gesellschaft bürgerlichen Rechts, GesBR), którą można w takich sytuacjach, pod pewnymi warunkami, uznać za konkludentnie założoną. Jednak wyłącznym warunkiem przyjęcia takiego punktu widzenia jest brak wątpliwości co do tego, że zamiarem obu stron było konkludentne utworzenie wspólnej organizacji o wzajemnych prawach i obowiązkach. Chciałabym zaznaczyć, że samo wspólne planowanie, wspólne decyzje dotyczące projektu domu, a także faktyczny wkład w budowę (tj. w zakresie pracy i pełnionych zadań, o różnym stopniu zaangażowania) nie są wystarczające, aby sąd uznał to za założenie spółki cywilnoprawnej.
Dlatego moją radą jest rzeczywiste założenie spółki cywilnoprawnej według paragrafu 1175 Kodeksu Prawa Cywilnego (Allgemeines bürgerliches Gesetzbuch, ABGB) już teraz, aby w przyszłości uniknąć nieporozumień. W razie nieprzewidzianych sytuacji można zaoszczędzić sobie dużo stresu, czasu i pieniędzy. Nie trzeba być też zdanym na decyzję sądu, czy wspólna budowa domu spełnia, czy też nie spełnia warunków spółki cywilnoprawnej.

Podpisując umowę chciałbym zawrzeć w umowie porozumienie co do właściwości miejscowej sądu. Słyszałem, że jest to możliwe. Druga strona twierdzi, że takie sprawy reguluje ustawa i nawet gdybyśmy chcieli, to nie możemy w to ingerować.
- Zgodnie z paragrafem 104 ustęp 1. cyfra 2 Normy Jurysdykcyjnej (Jurisdiktionsnorm, JN) strony mogą poddać się jednemu lub kilku sądom pierwszej instancji znajdującym się w określonych lokalizacjach na mocy wyraźnego porozumienia. W przypadku sporu umowa ta musi zostać udowodniona odpowiednimi dokumentami. Nie ma jednak wymogu co do formy zawarcia takiego porozumienia.
Ponieważ w paragrafie 104 JN nie określono żadnych zasad dotyczących formy dokumentów wymaganych do udowodnienia umowy dotyczącej wyboru sądu, Sąd Najwyższy ustanowił w swoim orzecznictwie, iż to, która forma dokumentu jest konieczna i wystarczająca, należy określić zgodnie ze zwyczajową praktyką w zwykłym obrocie gospodarczym. I tak orzecznictwo stanowi, że wymóg dowodu dokumentu spełnia nie tylko wspólny dokument umowny. Porozumienie w sprawie jurysdykcji może być również zawarte w odrębnych pisemnych oświadczeniach i oświadczeniach wzajemnych lub w samym tylko dokumencie podpisanym przez pozwanego w związku z powództwem, na przykład jeżeli podpisany dokument pochodzi od powoda. Oświadczenie strony jest jednak uwierzytelnione tylko w takim zakresie, w jakim jego treść została objęta podpisem.
Proszę również pamiętać, że właściwość rzeczowa, czyli reguły stanowiące, jaki sąd decyduje o jakich sporach prawnych, nie może być zmieniona na mocy porozumienia stron.