niedziela, 24 września 2023, godz. 13.00.

W tym roku, w związku z 340. rocznicą Odsieczy Wiedeńskiej, zapraszamy Was na nową wędrówkę z historią w tle! Pokażemy Wam mało znane miejsce związane z Janem III Sobieskim i polską armią podczas Wiktorii Wiedeńskiej.

Spotkanie przy Kościele św. Józefa na Kahlenbergu.

Trasa docelowa (długość ok. 5 km, czas przejścia ok. 1,5 godz.) prowadzi ze wzgórza Kahlenberg na wzgórze Buchberg do znajdującego się tam Polskiego Krzyża (Polenkreuz).
Trasa powrotna ze wzgórza Buchberg do Klosterneuburga (długość ok. 2 km, czas przejścia ok. 0,5 godz.) prowadzi do przystanków komunikacji podmiejskiej: autobus lub S-Bahn do Wiednia.
Uczestnictwo w wędrówce umożliwia otrzymanie odznaki „Strażnik Pamięci Historycznej Polska – Austria 2023”.
Udział bezpłatny.
Nie trzeba wcześniej zgłaszać udziału, wystarczy przyjść. Serdecznie zapraszamy wszystkich na wędrówkę z historią w tle!
Organizator: Pismo Polonii Austriackiej „Polonika”. Tel. 00436641008298, e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Polski Krzyż na wzgórzu Buchberg
Buchberg to wzgórze pokryte winnicami, z którego rozciąga się piękny widok na Klosterneuburg, podwiedeńskie miasteczko położone między Dunajem a Lasem Wiedeńskim. Wzdłuż wzgórza, którego wysokość wynosi 322 m n.p.m., przebiega polna droga Lange Gasse. Idąc nią można natknąć się na dwa krzyże: Türkenkreuz (Turecki Krzyż) i Polenkreuz (Polski Krzyż). Obydwa mają związek z wydarzeniami z 1683 roku. Türkenkreuz, znajdujący się w dalszej odległości od Klosterneuburga (tuż przy rolniczym gospodarstwie Haschhof), pochodzi prawdopodobnie z XVIII wieku i wzniesiony został w związku z 100. rocznicą oblężenia Wiednia. Upamiętnia on ocalenie mieszkańców podwiedeńskich wiosek, którzy na okolicznych zalesionych wzgórzach znaleźli schronienie przed armią osmańską.
Nie zachowały się dokładne informacje dotyczące czasu wzniesienia Polskiego Krzyża. Nazwany pierwotnie Polenkreuz, na przestrzeni wieków zmieniał swoją nazwę. Po zawieszeniu na nim wizerunku Maryi z winogronami, znany był jako Krzyż Maryjny. Współcześnie nazywany jest zazwyczaj jako Kerblkreuz (Krzyż Kerblów), od nazwiska rodziny Kerbl, obecnych właścicieli pobliskich winnic. Informację o pierwotnej nazwie Polenkreuz można znaleźć w opracowaniach historycznych Austriackiej Akademii Nauk dotyczących tureckiego oblężenia Wiednia.
Krzyż postawiony w otwartej przestrzeni z czasem uległ zniszczeniu. Tylko w ciągu ostatnich dziesięcioleci był kilkakrotnie odnawiany. Po II wojnie światowej drewniany krzyż został zastąpiony betonowym. W 1985 roku krzyż został ponownie odrestaurowany, a obraz w szklanej gablocie Madonna z winogronami zastąpiony wizerunkiem Maryi z Dzieciątkiem (informacje z Archiwum Miejskiego w Klosterneuburg). Podczas ostatniej renowacji szklana gablota z wizerunkiem Maryi została zastąpiona metalowym Chrystusem na krzyżu, zamontowano drewniane zadaszenie, usunięto również przyległy do krzyża klęcznik. Pierwotny wygląd krzyża uległ więc całkowitemu zapomnieniu.
Dziś trudno jest stwierdzić, co było powodem wzniesienia w tym właśnie miejscu Polskiego Krzyża z Odsieczy Wiedeńskiej. Celem mogło być upamiętnienie przemarszu polskich wojsk, jednak główne polskie oddziały przemieszczały się przez tereny położone bardziej na południe od Klosterneuburga. Pewną poszlakę mogą stanowić zapiski w diariuszu syna Jana III Sobieskiego, królewicza Jakuba, który towarzyszył swemu ojcu w Odsieczy Wiedeńskiej. Po przeprawie przez Dunaj wojska polskie ruszyły na odsiecz Wiednia.
Jakub Sobieski zanotował w swym diariuszu: "10-go ruszyliśmy stamtąd ku Klosterneuburg; przejście było złe tak, że król przez długi czas czekał na wojsko na jakiejś górze; ponieważ trudno było przejść, rozkazawszy więc wojsku, ażeby szło inną stroną, sam podążył dalej. Zatrzymał się potem pod jakimś dębem, gdzie się zebrali książęta elektorowie Saski i Bawarski, Lotaryngski, Neuburgski, Gotha młodszy, Hanower-Waldeck, i następnie powiedli nas na jakąś górę, skąd najlepiej można było widzieć Klosterneuburg. Lecz gdy się zmierzchało, elektorowie i książęta udali się każdy w inną stronę; przenocowaliśmy tam, mając jeden pieszy pułk elektora Bawarskiego, który to pułk przypadkowo za innymi podążyć nie mógł".
Czy możliwe jest, aby opisane wzgórze „skąd najlepiej można było widzieć Klosterneuburg”, to właśnie wzgórze Buchberg, a Polenkreuz ustawiony na nim upamiętnia miejsce pobytu polskiego króla Jana III Sobieskiego, dowódcy całej Odsieczy? Jest to wielce prawdopodobne, upamiętniane są bowiem miejsca wyjątkowe, a dawniej najprostszym sposobem upamiętnienia było ustawienie krzyża.
Wgórze Buchberg, pokryte winnicami, jest dziś atrakcyjnym celem dla turystów. W okolicznych winiarniach przebywa zwykle dużo gości, odbywają się liczne imprezy, organizowane są wycieczki pieszymi szlakami. Warto wzgórze odwiedzić także ze względu na jego historię. Polski Krzyż na Buchberg znajduje się w odległości ok. 5 km. od słynnego z Odsieczy Wiedeńskiej wzgórza Kahlenberg. W 340. rocznicę Odsieczy Wiedeńskiej zapraszamy więc na wspólną wędrówkę z Kahlenbergu przez Las Wiedeński na Buchberg.

Sławomir Iwanowski