Mój wynajemca mieszkania chce, abym go do niego wpuścił. Czy muszę i jak często?

– Przede wszystkim zależy to od tego, w jakim celu wynajemca chce dostępu do mieszkania. Jeśli ten dostęp jest konieczny w celu usunięcia jakichkolwiek usterek lub przeprowadzenia napraw (np. wodociągu lub wymiany okien), to dostęp musi zostać przez najemcę umożliwiony tak często i tak długo, jak te naprawy tego wymagają. W zależności od pilności tych prac, które mają zostać przeprowadzone, dostęp musi być umożliwiony natychmiast lub w ciągu kilku godzin do kilku dni. Nagłe przypadki, jak np. pęknięcie rury, mogą uprawnić wynajemcę do wejścia do mieszkania nawet pod nieobecność najemcy. Jest to możliwe tylko w tych sytuacjach, jeśli czekanie na powrót najemcy związane będzie z nadmierną szkodą.
Jeśli nie istnieje natomiast konieczność przeprowadzenia jakichkolwiek prac, to wynajemca ma prawo do obejrzenia mieszkania w celu zapoznania się z jego aktualnym stanem. W tym celu musi odpowiednio wcześniej uzgodnić z najemcą termin, w którym ten umożliwi mu dostęp do mieszkania. Jak często wynajemca może żądać dostępu do mieszkania, tego ustawa konkretnie nie przewiduje. Mowa jest jedynie o stosownych odstępach (in angemessenen Abständen). Co to konkretnie oznacza, to już podlega interpretacji, aczkolwiek dostęp mający miejsce 1–2 razy w roku może zostać uznany za stosowny. Miesięczny wstęp do mieszkania natomiast już nie.

Mieszkam z żoną i dziećmi od wielu lat w Austrii. Aktualnie przeprowadzamy tu rozwód. Tydzień temu żona nagle wywiozła nasze wspólne dzieci do swoich rodziców do Polski. Zrobiła to wbrew mojej woli. Czy żona mogła tak postąpić i co mogę zrobić, aby dzieci powróciły z powrotem do Austrii?
– Jeśli opiekę nad dzieckiem/dziećmi sprawuje obydwoje rodziców (gemeinsame Obsorge) i dzieci mają poniżej 16 lat, to decyzja o przekroczeniu granicy musi zostać podjęta wspólnie przez matkę i ojca. W tym momencie, kiedy jeden z rodziców decyduje sam i jest to wbrew woli drugiego rodzica, mamy do czynienia w rzeczywistości z uprowadzeniem dziecka (Kindesentführung). Jest to zabronione. W tej sytuacji pozostały rodzic ma możliwość żądania powrotu dzieci do Austrii, na podstawie Konwencji Haskiej dotyczącej uprowadzenia dziecka (Haager Kindesentführungsübereinkommen – HKU). W tym celu należy niezwłocznie złożyć wniosek w sądzie rejonowym. Teoretycznie można to zrobić w każdym sądzie rejonowym (Bezirksgericht) na terenie Austrii, aczkolwiek lepiej to zrobić w sądzie dotychczasowego miejsca zamieszkania dzieci na terenie Austrii. Jest to tym bardziej wskazane, jeśli przed tym sądem toczy się już sprawa rozwodowa rodziców. W dalszym toku sąd rejonowy musi niezwłocznie wydać nakaz powrotu dzieci do Austrii, który również niezwłocznie musi zostać przekazany w drodze oficjalnej do odpowiednich urzędów/sądów w miejscu aktualnego pobytu dzieci. Po otrzymaniu takiego nakazu polskie urzędy/sądy zobowiązane są – jeśli nie ma przeciwwskazań – do natychmiastowego zarządzenia powrotu dzieci do Austrii. Przeciwwskazaniem może być fakt, że rodzic, który żąda powrotu dzieci, nie ma praw rodzicielskich lub stanowi zagrożenie dla dobra dzieci. Jedynie w tych dwóch sytuacjach organy nie są zobowiązane do zarządzenia powrotu dzieci do Austrii.

Czy mogę żądać od wynajemcy zwrotu pieniędzy za inwestycje, które zrobiłem w wynajmowanym przeze mnie mieszkaniu?
– Zależy to przede wszystkim od tego, czy te inwestycje były pożyteczne i czy przyczyniły się do polepszenia stanu obiektu/mieszkania. Typowymi inwestycjami, które te warunki spełniają, są: wymiana okien, pierwsze wbudowanie łazienki lub ubikacji, ale też wymiana uszkodzonego bojlera lub ogrzewania (Therme).
Najemca ma prawo przy wyprowadzce z mieszkania żądać zwrotu poczynionych przez niego inwestycji od wynajemcy. Warunkiem jest terminowe przedłożenie rachunków. W zależności od rodzaju inwestycji i związanego z nim okresu amortyzacyjnego, wynajemca nie musi zwracać całości tych inwestycji, tylko jej niezamortyzowaną część. Na stronie internetowej www.mieterhilfe.at można znaleźć wzór pisma do wynajemcy, w którym żądany jest zwrot takich inwestycji. Oczywiście pomocny jest też w tym celu adwokat lub notariusz.
Chcemy z żoną przeprowadzić rozwód za wzajemnym porozumieniem stron (Einvernehmliche Scheidung). Mamy jedno nieletnie dziecko. Słyszałem, że musimy odbyć z żoną jakieś szkolenia. Co to jest?
– Z chwilą uchwalenia noweli prawa rodzinnego w roku 2013 wszystkie pary, które od 1 kwietnia 2013 roku mają zamiar przeprowadzić rozwód za wzajemnym porozumieniem stron i mają niepełnoletnie dzieci, muszą odbyć porady rodzicielskie (Elternberatung). Jest to kilkugodzinne szkolenie i pouczenie rodziców o wzajemnym kontakcie w celu dalszego sprawowania opieki po rozwodzie nad wspólnymi dziećmi. Na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości znajduje się lista instytucji, które uprawnione są do przeprowadzenia tej porady. Ponadto każdy sąd rejonowy musi tę listę udostępnić. Po ukończeniu szkolenia wystawiane jest zaświadczenie, które należy przedłożyć w postępowaniu rozwodowym. Bez takiego zaświadczenia nie uzyska się rozwodu. Jeśli natomiast dzieci są już pełnoletnie, to ani takie szkolenia, ani zaświadczenia nie są konieczne.

Aleksandra T. Fux